Dzisiaj chcę przypomnieć „Pchłę Szachrajkę” z tomiku „Oto bajka”.
„Chcecie bajki? Oto Bajka:
Była sobie Pchła Szachrajka.”
Jest to piękna bajeczka, pisana wierszem, o Pchle, która postanowiła porzucić swój „nędzny pchli ród” i ruszyć w świat wyczyniając bez powodu „psoty i gałgaństwa” .
Poznajemy dobrze sytuowaną elegantkę, która z nudów oszukuje, grając - nomen omen – w pchełki, wyjada w cukierni krem z czterdziestu rurek (a płaci za jedną zjedzoną), wyprawia bal w karnawale u nic niewiedzącego o tym Szerszenia. Podróżuje po świecie, flirtuje, piecze wielkanocne baby z nutami zamiast rodzynek. Po każdej psocie i gałgaństwie Pchła zraża do siebie towarzystwo, zamyka sobie drogę do sklepu bławatnego czy cukierni. Naraża się swoim przyjaciółkom i różnym innym postaciom – bohaterom bajeczki. Jej kłamstewka mają „krótkie nogi” i zawsze wychodzą na jaw. Aż w końcu popada w tarapaty…
Bajeczkę zamieszkuje – oprócz Szachrajki - galeria pięknych, wyrazistych i barwnych postaci ze świata zwierząt i ludzi. Brzechwa, swoim pięknym językiem, rymem i rytmem sprawia, że nawet kiedy czytamy o Żuku czy Szerszeniu, to widzimy ubranego we frak, szykownego …robaczka. Nie bez znaczenia są tu ilustracje Jana Marcina Szancera (kiedy patrzę na Szachrajkę ubraną w suknię z tiurniurą przychodzi mi na myśl „Lalka” Bolesława Prusa).
Moja książeczka „Oto bajka”, do której wracam, którą czytałam moim synom i w przyszłości będę czytała wnukom, wydał Czytelnik w 1974 roku (prawie antyk!). Zawiera ona jeszcze kilka bajek m.in. „Dwa koguty” (o butnych kogutach terroryzujących całe miasteczko, które Boruta sprzedał jako najpospolitszy drób na targu), „Depeszę” (z Kielc do Koluszek w sprawie racuszków) i kilka innych. Wszystkie pięknie napisane i pięknie ilustrowane.
Polecam tę pozycję z największą przyjemnością, ponieważ Mistrz Brzechwa tak swobodnie i bezpretensjonalnie bawi się tu słowem, znaczeniem, rymem i rytmem.
Więc jeśli Wy lub Wasze dzieci - „Chcecie bajki? Oto bajka”.
Anna Deutsch
Jan Brzechwa „Oto bajka”, ilustracje J.M. Szancer Czytelnik, Warszawa 1974.